قبلا در داغستان دست کم ۶۰ دانشگاه و شعبه دانشگاهی فعال بود، اما امروز تعداد آنها کمتر از قبل شده. چه برنامه­هایی برای بهبود کیفیت آموزش و تربیت متخصصین در جمهوری دارید؟

ما کارهای زیادی در این حوزه انجام داده­ایم و نحوه کار تمام شعب را بررسی کرده­ایم. نتیجه این بوده که حدود ۱۲ شعبه کار خود را خوب انجام می­دهند و سایر دانشگاه­ها دیپلم می­فروشند. این کار با کمک دادستانی انجام شد. من شخصا وزارت آموزش و علوم و سازمان نظارت بر کار ادارات را موظف کردم که با همکاری هم دانشگاه­های سطح پایین، موسسات آموزشی تجاری (علم فروش) و امثال آن را تعطیل کردیم.

خیلی از دانشگاه­ها سطح علمی پایینی دارند که باید آنها را ارتقا دهیم تا بتوانیم متخصصین خوب تربیت کنیم. سطح پایین آموزش و رشوه گرفتن استادان و دانشگاه، بر اعتبار داغستان و کیفیت زندگی جمهوری تاثیر منفی می­گذارد.

من به مدت دو سال و نیم رئیس دانشگاه بودم و آن زمان برای ارزیابی سطح کار استادان از سیستم نمره­دهی به هر استاد استفاده می­کردیم و هر گروه کار اساتیدش را کنترل می­کرد. باید کیفیت را بالا برد، سطح دانشگاه­های ما پایین است.

تعدادی از دانشگاه­ها هم زیر نظر مرکز (مراکز آموزشی فدرال) کار می­کنند. سیستم کار آنها مشخص است، اما واحدها باید امکان تصمیم گیری در صورت لزوم را داشته باشند. اگر چنین امکانی وجود نداشته باشد، مشکلات متعدد با کادر آموزشی و غیره روی هم انباشه می­شوند.

سیستم باید به این صورت باشد که استانداردهای عمومی برای فدرال از سوی دولت آماده شوند تا فضای آموزشی در سراسر کشور خطوط و اصول مشترک داشته باشد، مسائل جزیی­تر باید به عهده مناطق گذاشته شود تا بر اساس نیاز منطقه و جمهوری تصمیم گیری شود.

-         تعداد فارغ­التحصیلانی که از داغستان برای تحصیل در دانشگاه­های خارج از جمهوری می­روند زیاد است؟

بله، افراد زیادی برای تحصیل می­روند، اما تعداد کمی برمی­گردند. سال گذشته با دانشجویان رتبه اول دانشگاه دولتی مسکو ملاقات کردم، برخی از آنها اهل داغستان بودند و از آنها برای کار در جمهوری دعوت کردیم. ۱۲ نفر آمدند که ۲ نفرشان استخدام شدند. امسال ساختمان نمایندگی جمهوری داغستان وابسته به دفتر ریاست جمهوری روسیه در مسکو را برای کار ۲۵-۲۰ نفر از نیروهای خوب آماده کردیم. هدفمان این است که نیروهایمان را آنجا جمع کنیم. افراد می­توانند به آنجا مراجعه کنند و با ذکر تخصص خود پرونده باز کنند. در پایان تحصیل وزاتخانه­های ما می­دانند که چه افرادی با چه تخصصی داریم و می­توان برای جذب آنها اقدام کرد.

-         شما برای حفظ فرهنگ اصیل مردم داغستان کارهای زیادی انجام می­دهید. اما امروز خیلی از دختران قفقاز ترجیح می­دهند به جای لباس ملی، از حجاب استفاده کنند. به نظر شما می­توان این جریان را تغییر داده و مردم جامعه را به سوی سنت­های اصیل این منطقه سوق داد؟

همانطور که می­گویند، هیچ وقت جای چیزی خالی نمی­ماند، اگر فرهنگ خودشان را کنار بگذارند، فرهنگ دیگری جایگزین آن می‌شود. اگر فرهنگ را حقیر بشماریم، جای آن را جهل و بی­اطلاعی می­گیرد؛ این قانون توسعه فرهنگ است. مهمترین قانون توسعه فرهنگ، قانون جایگزینی است. وقتی در برهه­ای از زمان رشد فرهنگ متوقف می­شود، احیای مجدد آن بعدا سخت می­شود. بعد از فروپاشی شوروی نه تنها در داغستان، بلکه در تمام قلمروی روسیه با این مساله روبرو شدیم.

بعد از فروپاشی شوروی، توجه ما به فرهنگ کمتر شد. ما تصور کردیم که فرهنگ تحت تاثیر بازار تنظیم می­شود. اما فرهنگ یک حوزه جداگانه است. همانطور که معتقدیم علم بنیادین را نباید به بازار داد، به همان صورت هم فرهنگ بنیادین را نباید به بازار سپرد. فرهنگ اصیل و سنتی همان فرهنگ بنیادین است، زیرا هیچ فرهنگ دیگری چه تجاری و چه اطلاعاتی و غیره، نمی­تواند جهانبینی منسجمی را برای ما به وجود آورد. جهانبینی منسجم فقط بر مبنای فرهنگ اصلی شکل می­گیرد، زیرا برخاسته از تجربه چندهزار ساله است.

چرا لباس عربی به تن می­کنیم؟ چرا حجاب محلی را از سر زنان برداشتیم و به جای آن حجاب عربی را آوردیم؟ من مخالفتی با این سبک پوشش ندارم، اما فکر می­کنم که باید داشته­های خودمان را حفظ کنیم. لباس سنتی ما در مراسم ازدواج یکی از زیباترین لباس­ها در تمام دنیا شناخته شده است. چرا آن را کنار می­گذاریم!

زمانی که من رئیس دانشگاه بودم، برنامه­ای برای ساخت مرکز فرهنگ اصیل اقوام روسیه طراحی کردم. پس از آن در تمام مناطق و شهرهای جمهوری با تکیه بر این طرح، مراکز فرهنگ سنتی ایجاد شد و امروز این مراکز حتی در روستاهای بزرگ هم فعالند. بعضی از آنها رشد کرده­اند و برخی هنوز در سطح کارهای ابتدایی مانده­اند، اما کار ادامه دارد. مردم به سنت و اصل خود برمی­گردند. داغستان و قفقاز یک جامعه سنتی در حال تخریب است. گاهی اوقات در مسکو می­گویند که ما سنت قومی – قبیله­ای پدرسالارانه داریم و باید با آن مبارزه کنیم. نه، نباید مبارزه کنیم! زندگی امروز ما مرهون همین سنت­هاست. بدبختی مردم روسیه و خیلی از اقوام ما در همین است که سنت قومی – قبیله­ای و پدرسالاری در حال تخریب است. انسان باید اصل و نسب و ریشه خود را بداند، هر رودی از یک چشمه آغاز می­شود.

-         شاید این جریان رود بیگانه خود به خود از ما دور شود؟

به این سادگی نیست. تمام تلاش من این است که پوشش سنتی را به جامعه برگردانم، اما هنوز کارهای زیادی انجام نشده. چرا ما لباس عربی می­پوشیم؟ چرا لباس سنتی را از تن بیرون آوردیم و لباس عربی را جایگزین آن کردیم؟ من مخالف این نوع پوشش نیستم، اما چرا داشته­های خودمان را حفظ نمی­کنیم. لباس مراسم عروسی مردم قفقاز زیباترین لباس در تمام دنیا شناخته شده است. چرا ما آن را کنار می­گذاریم. من برای مراسم عروسی پسرم در متن دعوتنامه نوشتم که باید دو لباس همراه داشته باشند. لباس اروپایی برای روز اول و لباس سنتی برای روز دوم. روز اول را در شهر به سبک اروپایی جشن گرفتیم و روز دوم را در کوه با لباس سنتی.

-         ۴ اوت سالروز تولد شما بود. چه آرزویی کردید؟

اول آرزو کردم که همسرم و دیگر زنان هفتاد سالگی من را زیاد جدی نگیرند. دوم آرزو کردم که مردم داغستان نسبت به من تردید نکنند و با انتقاد و تردید سخن نگویند. باور نداشتن به یک انسان ۷۰ ساله دور از ادب است. سوم آرزو کردم که هرکه جلوی رشد جمهوری را می­گیرد، از یک مرد ۷۰ ساله خجالت بکشد و دست از این کار بردارد.

در پایان این داستان کوتاه را بگویم: «از مردی ۹۳ ساله پرسیدند که تو پیر هستی؟ او گفت: اگر کارهایی که انسان در زندگی کرده از کارهایی که در آینده انجام خواهد داد بیشتر باشد، یعنی او پیر است و اگر کارهای بعدی او بیشتر باشد، یعنی او جوان است».

می­خواهم بگویم که من جوانم، زیرا برنامه­های زیادی برای جمهوری در سر دارم.

منبع: خبرگزاری تاس

http://tass.ru/opinions/interviews/۳۵۰۹۱۰۰